برای مشاوره نحوه و مدارک اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی
برای مشاوره نحوه و مدارک اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی


رابطه کارگری و کارفرمایی از پایه های اصلی حقوق کار محسوب می شود که بر اساس تعاملات میان دو طرف (کارگر و کارفرما) شکل می گیرد. این رابطه حقوقی، تعهدات و مزایای متقابلی را ایجاد می کند که رعایت آن برای حفظ عدالت در محیط کار ضروری است. در نظام حقوقی ایران، قوانین متعددی مانند قانون کار و آیین نامه های اجرایی، به تنظیم این رابطه پرداخته اند.
اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی در مواردی مانند اختلافات حقوقی، مطالبه دستمزد معوقه یا دریافت مزایای بازنشستگی اهمیت ویژه ای دارد. با این حال، نبود مدارک کافی یا قرارداد مکتوب، چالش های زیادی برای کارگران و کارفرمایان ایجاد می کند؛ آگاهی از ارکان این رابطه و روش های اثبات آن، نقش کلیدی در حل چنین اختلافاتی خواهد داشت.
لذا در مقاله حاضر، ارکان رابطه کارگری و کارفرمایی، لزوم اثبات این رابطه، مدارک مورد نیاز برای اثبات آن، همچنین این که اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی چگونه صورت می گیرد، مورد بررسی قرار گرفته و درباره نحوه و روش اثبات و احراز رابطه کارگری با استشهادیه، توضیح داده شده است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص با ما همراه باشید.
ارکان رابطه کارگری و کارفرمایی
در توضیح ارکان رابطه کارگری و کارفرمایی باید گفت، رابطه کارگری و کارفرمایی از جهتی، بر سه رکن اصلی استوار است: کارگر، کارفرما و وجود رابطه تبعیت. بر اساس ماده ۲ قانون کار، کارگر به فردی اطلاق می شود که در مقابل دریافت مزد، به دستور کارفرما کار می کند. کارفرما نیز طبق ماده ۳ همان قانون، شخصی حقیقی یا حقوقی است که کارگر به حساب او فعالیت می نماید.
رکن سوم و مهم، رابطه تبعیت است؛ به این معنا که کارگر موظف است دستورات کارفرما را اجرا کند و در زمان و مکان مشخصی در کارگاه و محل فعالیت، حاضر شود. این رابطه تبعیت، تفاوت اصلی رابطه کارگری با سایر قراردادها (مانند پیمانکاری) است. بر اساس رای دیوان عدالت اداری به شماره 9509970956201970 در خصوص ارکان رابطه کارگری و کارفرمایی نیز باید مد نظر داشت که "دو رکن اصلی برای اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی عبارتند از: تبعیت حقوقی که دستور برای انجام کار دادن است و تبعیت دستوری که در قبال انجام کار، مزد دریافت شود."
عدم وجود هر یک از این ارکان، رابطه کارگری و کارفرمایی را خدشه دار خواهد کرد. به عنوان مثال، اگر فردی بدون دریافت دستمزد یا خارج از نظارت کارفرما فعالیت کند، نمی توان او را کارگر محسوب کرد. در ادامه، در خصوص لزوم اثبات و احراز رابطه کارگری و کارفرمایی و این که اثبات این رابطه چگونه صورت می گیرد، توضیح داده خواهد شد.
لزوم اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی
در توضیح لزوم اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی باید گفت، اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی برای دریافت حقوق قانونی کارگر مانند دستمزد، پاداش، مرخصی و بیمه تامین اجتماعی ضروری است. طبق قانون کار جمهوری اسلامی، کارفرما موظف است تمامی تعهدات خود را نسبت به کارگر انجام دهد.
در صورت تخطی از این امر، کارگر می تواند برای مطالبه حقوق خود، به مراجع حل اختلاف مربوط به کارگر و کارفرما، مراجعه نماید؛ مراجع حل اختلاف اداره کار (هیات تشخیص و هیات حل اختلاف اداره کار)، در صورتی به نفع کارگر حکم می دهند که رابطه کاری بین کارگر و کارفرما، برای آن ها محرز شده و به اثبات برسد. اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی، به ویژه در مواردی که کارگر فاقد قرارداد کتبی است و کارفرما رابطه کاری را انکار می نماید، بر عهده کارگر خواهد بود.
عدم اثبات این رابطه، ممکن است به محرومیت کارگر از مزایای قانونی مانند بازنشستگی، سنوات، عیدی، مانده مرخصی، حقوق معوقه یا غرامت اخراج، منجر شود. بنابراین، آگاهی از نحوه و روش های اثبات و احراز رابطه کارگری و کارفرمایی، برای هر دو طرف، به ویژه برای کارگران حیاتی است.
ذکر این نکته در این میان حائز اهمیت است که، در مواردی که میان کارگر و کارفرما، قرارداد کتبی کار وجود ندارد و کارگر می تواند رابطه کاری میان خود با کارفرما را به مراجع حل اختلاف اداره کار ثابت کند، قرارداد کار وی، قرارداد دائمی محسوب خواهد شد و کارفرما موظف است، حقوق و مزایای کارگران دارای قرارداد دائمی را به وی بپردازد و در صورت تمایل به اخراج، برای اخراج وی، دلیلی محکمه پسند و قانونی، ارائه دهد. در ادامه، مدارک موردنیاز برای اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی، بررسی خواهد شد.
مدارک موردنیاز برای اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی
اطلاع از مدارک مورد نیاز برای اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی، یکی از مهم ترین مواردی است که کارگران و کارفرمایان باید از آن، مطلع باشند. لذا در این تیتر از مقاله آشا ثبت، ضروری ترین و مهم ترین مدارک موردنیاز برای اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی، مورد توضیح و بررسی، قرار خواهد گرفت. این مدارک، به شرح زیر هستند:
مهمترین مدارک برای اثبات رابطه کاری میان کارگر و کارفرما، اقرار کارفرما و قرارداد کار کتبی است. بر اساس ماده ۱۰ قانون کار، قرارداد کار باید به صورت مکتوب تنظیم شود و شامل مواردی مانند مدت قرارداد، مزد و شرح وظایف باشد. در صورت نبود قرارداد مکتوب، مدارکی مانند فیش حقوقی، گواهی اشتغال یا لیست بیمه تامین اجتماعی، قابل استناد هستند. همچنین، آیین نامه اجرایی قانون کار تاکید می کند که کارفرما موظف است لیست حقوق کارگران را نگهداری کند و همین امر نیز، می تواند در اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی، موثر واقع شود.
شهادت همکاران یا شهود، استفاده از پرینت واریزهای بانکی به حساب کارگر، پیامک های رد و بدل شده با کارفرما در خصوص کار، فیلم دوربین های مدار بسته کارگاه یا پرینت گزارش دستگاه ثبت ورود و خروج مجموعه نیز می تواند به عنوان مدارک فرعی، برای اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی، مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، در اغلب موارد، این مدارک در صورتی معتبر و کارآمد هستند که با اسناد دیگر همراه شوند.
نحوه احراز و اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی چگونه صورت می گیرد؟
مواردی نظیر اینکه نحوه احراز و اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی چگونه صورت می گیرد و روش های اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی چیست؟ پرسش اکثر کارگران و کارفرمایان دارای اختلاف است و از این رو، در این تیتر از مقاله، این سوالات بررسی شده و به آن ها، پاسخ داده خواهد شد.
در توضیح اینکه نحوه احراز و اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی چگونه صورت می گیرد؟ باید گفت، برای احراز رابطه کاری، ابتدا باید مدارک معتبر مانند قرارداد کار کتبی، لیست سوابق بیمه تامین اجتماعی یا فیش حقوقی، به مراجع حل اختلاف اداره کار، ارائه شود. در صورت نبود این مدارک، شهادت شهود نیز پذیرفته خواهد شد.
در برخی موارد، دادگاه به کارشناس رسمی دادگستری و بازرس اداره کار دستور می دهد تا با بررسی شواهد (مانند حضور کارگر در محل کار)، رابطه کاری را تایید کنند. این روش به ویژه در پرونده های پیچیده کاربرد دارد. باید دانست، بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، تحقیقات محلی (مانند پرسش از همسایگان یا همکاران) نیز می تواند به عنوان روشی برای جمع آوری شواهد، استفاده گردد.
اثبات رابطه کارگری با استشهاد
در توضیح اثبات رابطه کارگری با استشهاد باید گفت،استشهادیه سندی است که در آن، چند شاهد به صورت کتبی گواهی می دهند که یک فرد در دوره ای مشخص برای کارفرمایی کار کرده است. در دعاوی اثبات رابطه کاری، به ویژه زمانی که کارگر قرارداد مکتوب ندارد یا کارفرما از پذیرش رابطه کاری امتناع می کند، ارائه استشهادیه از سوی همکاران یا افرادی که از رابطه کاری اطلاع دارند، می تواند به عنوان یک مدرک مهم، مورد استناد قرار گیرد.
این روش به ویژه در کارگاه های کوچک که قراردادهای رسمی ثبت نمی شود، کاربرد دارد. طبق قانون کار ایران، رابطه کارگری و کارفرمایی معمولا با قرارداد کار کتبی، لیست بیمه یا فیش حقوقی اثبات می شود، اما در غیاب این مدارک، استشهادیه به عنوان یک اماره قضایی قابل استفاده است.
البته اعتبار استشهادیه بستگی به تعداد شاهدان، مشخصات آن ها و تایید مراجع قانونی خواهد داشت. در هیات های تشخیص و حل اختلاف وزارت کار، استشهادیه همراه با سایر قرائن بررسی می شود و می تواند به صدور رای به نفع کارگر کمک کند. اگر کارفرما مدارک مستندی برای رد ادعا نداشته باشد، شهادت چند نفر که به طور مستمر حضور کارگر را در محل کار دیده اند، قابل استناد خواهد بود.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه و مدارک اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از نحوه و مدارک اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی پاسخ دهند.
پاسخ مشاور: روش اثبات رابطه کارگری و کارفرمایی در صورت نبود قرارداد کتبی استفاده از مواردی چون، شهادت شهود و ارائه رسیدهای بانکی مربوط به پرداختی های کارگر می باشد که توضیحات بیشتر در متن مقاله بیان شده است.