حسابرسی بیمه تامین اجتماعی

چه شرکتهای مشمول حسابرسی هستند؟

همانطور که قبلا توضیح داده شد، بر اساس قوانین بیمه تامین اجتماعی، شرکت هایی که در این سازمان پرونده بیمه دارند و کد کارگاهی دریافت کرده اند، موظف به تنظیم صحیح دفاتر قانونی خود هستند و باید این دفاتر را در زمان حسابرسی بیمه تامین اجتماعی در اختیار بازرسان مربوطه قرار دهند. در این بخش از مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که چه شرکتهای مشمول حسابرسی هستند؟ و موارد مشمول حسابرسی بیمه چگونه می باشد؟

در پاسخ به این سوال، باید گفت که تمامی شرکت ها و اشخاص حقوقی پذیرفته شده و متقاضی پذیرش در بورس اوراق بهادار مشمول حسابرسی بیمه تامین اجتماعی می باشند. علاوه بر این، موسسات و شرکت های موضوع بند الف و ب ماده ۷ اساسنامه قانونی سازمان نیز مشمول حسابرسی هستند. از جمله این موارد، می توان به شرکت های زیر اشاره کرد:

بانک ها، موسسات و شرکت های بیمه و همچنین شرکت های دولتی، موسسات و سازمان های انتفاعی دولتی، مراکز تهیه و توزیع وابسته به وزارت بازرگانی، بنیاد مستضعفان و بنیاد شهید و سایر نهادهای انقلاب اسلامی و موسسات و شرکت های تحت پوشش آنها و شرکت ها و کارخانجات و موسساتی که بدون توجه به نوع مالکیت سرمایه، بر اساس قوانین و مقررات مربوط توسط مدیریت منتخب دولت یا تحت پوشش دستگاه های اجرایی اداره می شوند و سایر دستگاه های عمومی که طبق اساسنامه و مقررات مکلف به تعیین بازرس قانونی و انجام حسابرسی می باشند.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

شرکتهای معاف از حسابرسی تامین اجتماعی

به طور کلی می توان گفت هدف از حسابرسی بیمه تامین اجتماعی، اطمینان از رعایت حقوق بیمه ای کارکنان کارگاه ها توسط کارفرمایان و همچنین تضمین اجرای قوانین تامین اجتماعی است. در این بخش از مقاله قصد داریم به موارد شمول و شرکتهای معاف از حسابرسی تامین اجتماعی بپردازیم که موارد شمول آن شامل موارد زیر می شود:

میزان درآمدها و هزینه ها

حقوق و دستمزد

تراز حساب ها با دفاتر و صورت های مالی شرکت

دارایی های ثابت

مالیات تکمیلی

صورت کامل گردش مواد اولیه و کالا و قیمت تمام شده کالاها و خدمات

صورت کامل واردات و صادرات

خسارت های شعبات و نمایندگی ها

تعدیلات سنواتی

معامله ها با اشخاص ثالث

با این حال، با توجه به حجم بالای پرونده های قابل بازرسی در سازمان تامین اجتماعی و همچنین مدت زمان طولانی بررسی حسابرسی بیمه ای، بر اساس بخشنامه 1000/97/2440 مورخ 1397/03/05 سازمان بیمه تامین اجتماعی، تقاضای بازرسی واصله از شعب واحدهای اجرایی، به استثنای موارد زیر، صرفا در آخرین سال مالی مورد بازرسی ملاک عمل قرار خواهد گرفت:

در مواردی که موضوع ادعای سابقه و یا دستمزد به درخواست اشخاص مطرح باشد.

درخواست هایی که مستند به آراء مراجع قضایی و شبه قضایی و شرکت های در حال تصفیه باشد و توسط واحدهای اجرایی ارائه گردد.

در صورتی که مستنداتی به سازمان واصل شود که نشان دهنده عدم اجرای قانون از جمله ماده 38 و تبصره الحاقی به آن و یا عدم اعلام واقعی دستمزد بیمه شدگان و مغایرت آن با اظهارنامه های مالیاتی باشد، درخواست بازرسی از دفاتر همراه مستندات منحصراً با تشخیص مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی خارج از مدت مقرر مجاز خواهد بود.»

بنابراین، به غیر از موارد ذکر شده در بالا، حسابرسی بیمه سازمان تامین اجتماعی فقط شامل سال آخر مالی خواهد بود. همانطور که پیشتر بیان شد، کارفرما موظف است همکاری لازم را با حسابرسان و بازرسان سازمان بیمه تامین اجتماعی به عمل آورد، در غیر این صورت مشمول جریمه خواهد شد.

مهلت حسابرسی بیمه تامین اجتماعی

یکی از مهم ترین سوالاتی که ممکن است برای صاحبان کسب و کار و همچنین دارندگان شرکت ها پیش بیاید؛ این است که مهلت حسابرسی بیمه تامین اجتماعی چه زمانی است، یا به عبارت دیگر، سازمان بیمه تامین اجتماعی پس از گذشت چه مدتی، اقدام به حسابرسی دفاتر قانونی شرکت ها می کند؟

در سال های گذشته، بازرسی از دفاتر قانونی شرکت ها در دوره زمانی ده ساله انجام می شد و مهلت حسابرسی هر ده سال یکبار بود. یعنی بازرسین سازمان تامین اجتماعی هر ده سال یک بار به دفاتر قانونی شرکت ها مراجعه و آن ها را بررسی می کردند. اما از سال 97 به بعد، سازمان تامین اجتماعی به منظور تسهیل کسب و کار و رونق اشتغال، بازرسی دفاتر را محدود به آخرین سال مالی شرکت ها نمود.

لازم به ذکر است که در مواردی که موضوع بازرسی دفاتر قانونی مربوط به ادعای سابقه یا دستمزد به درخواست اشخاص باشد و همچنین درخواست هایی که مستند به آراء مراجع قضایی و شبه قضایی و شرکت های در حال تصفیه ارائه شده باشد، از موارد شمول این محدودیت زمانی مستثنی بوده و محدودیتی برای بازرسی دفاتر قانونی وجود نخواهد داشت.

همچنین، اگر مستنداتی به سازمان تامین اجتماعی واصل شود که نشان دهنده عدم اجرای قانون از جمله ماده 38 و تبصره الحاقی آن و یا عدم اعلام واقعی دستمزد بیمه شدگان و مغایرت آن با اظهارنامه های مالیاتی باشد، درخواست بازرسی از دفاتر همراه با مستندات صرفاً با تشخیص مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی خارج از مدت مقرر مجاز خواهد بود.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

بخشنامه حسابرسی بیمه تامین اجتماعی

همانطور که در قسمت های پیشین مقاله بیان گردید، پرداخت حقوق بیمه ای کارمندان و کارگران، از جمله مهم ترین اهداف سازمان بیمه تامین اجتماعی می باشد. به این منظور، این سازمان از طریق انجام حسابرسی بیمه، کارگران و کارمندان شرکت را شناسایی و از بهره‌ مندی آن‌ ها از مزایا و حقوق مندرج در قانون بیمه تامین اجتماعی، اطلاع خواهد یافت. به جهت آشنایی هر چه بیشتر متقاضیان با جزئیات این نوع حسابرسی، در این قسمت از مقاله قصد داریم تا دستورالعمل​ و بخشنامه حسابرسی بیمه تامین اجتماعی را مورد بررسی قرار دهیم.

در راستای انجام امور حسابرسی بیمه ای شرکت ها، سازمان بیمه تامین اجتماعی، دستورالعمل ها و بخشنامه های متعددی صادر نموده است. این بخشنامه ها حاوی اطلاعات مهمی در خصوص نحوه انجام بازرسی ها، تسهیل در رسیدگی و بازرسی از دفاتر قانونی، نحوه اولویت بندی بازرسی ها و .... می باشد. با این حال، یکی از مهم ترین این بخشنامه ها، بخشنامه ۱۰۰۰/۹۷/۲۴۴۰ مورخ ۹۷/۳/۵ می باشد که به موضوع الزام به رسیدگی بیمه نسبت به آخرین سال مالی اشاره دارد که در جدول زیر، امکان دانلود این بخشنامه و دستورالعمل حسابرسی تامین اجتماعی​ فراهم شده است.

 

در این بخشنامه و دستورالعمل که خطاب به تمامی ادارات کل تامین اجتماعی استان ها و موسسه حسابرسی تامین اجتماعی صادر شده، سازمان تامین اجتماعی؛ محدودیت بازرسی از دفاتر قانونی شرکت های بخش خصوصی را به آخرین سال مالی را تمدید کرد. رسیدگی به ادعاهای سابقه و دستمزد افراد و همچنین درخواست های مستند به آراء مراجع قضایی از این بخشنامه مستثنی هستند.

جرایم حسابرسی بیمه تامین اجتماعی

جرایم حسابرسی بیمه تامین اجتماعی یکی از موضوعات مهمی است که برای کارفرمایان و شرکت ها اهمیت بالایی دارد. همانطور که در بخش های قبلی مقاله توضیح داده شد، حسابرسی بیمه تامین اجتماعی معمولا محدود به سال آخر مالی است و جز در موارد خاص، حسابرسی در دوره های طولانی تر انجام نمی شود. سوال مهمی که مطرح می شود؛ این است که آیا در صورت عدم ارائه دفاتر و مدارک مورد نیاز به بازرسان سازمان بیمه تامین اجتماعی، کارفرما مشمول جریمه خواهد شد؟ پاسخ این سوال در ماده ۱۰۲ قانون بیمه تامین اجتماعی آمده است. این ماده تصریح می کند که اگر کارفرما یا نماینده او از انجام بازرسی جلوگیری کند یا از ارائه دفاتر و مدارک به بازرس خودداری نماید، به جریمه نقدی از یک تا بیست میلیون ریال محکوم خواهد شد و گزارش بازرس، حکم گزارش ضابطان دادگستری را دارد.

علاوه بر جریمه نقدی، ماده ۱۰۳ قانون بیمه تامین اجتماعی جرایم شدیدتری را برای کارفرمایانی که عمدا وجوه بیشتری از حق بیمه کارگران برداشت کنند، پیش بینی کرده است. بر اساس این ماده، کارفرمایانی که وجوهی فراتر از میزان قانونی از حقوق یا مزایای بیمه شدگان کسر کنند، علاوه بر الزام به بازگرداندن این مبالغ، به حبس جنحه ای از ۶۱ روز تا شش ماه محکوم می شوند. این قانون به صراحت مسئولیت های کیفری را نیز شامل حال کارفرمایان می داند و اگر کارفرما یک شخص حقوقی مانند شرکت باشد، مسئولیت های جزایی به مدیرعامل یا هر فرد دیگری که در نتیجه اقدامات یا ترک اقدامات موجب ضرر سازمان یا بیمه شدگان شده باشد، منتقل خواهد شد.

بنابراین، همکاری کامل کارفرمایان با بازرسان و حسابرسان سازمان بیمه تامین اجتماعی نه تنها یک الزام قانونی است، بلکه از بروز جرایم نقدی و کیفری جلوگیری می کند. عدم ارائه مدارک و دفاتر مورد نیاز می تواند منجر به جریمه های سنگین و حتی مجازات های حبس شود که علاوه بر ضرر مالی، مشکلات جدی قانونی و اجرایی برای کارفرمایان به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل، رعایت دقیق مقررات حسابرسی و ارائه کامل مدارک به بازرسان، بهترین راهکار برای جلوگیری از مشکلات حقوقی و مالی در این حوزه است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مهلت حسابرسی بیمه تامین اجتماعی​​ در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از مهلت حسابرسی بیمه تامین اجتماعی​ پاسخ دهند.