دفتر سهام

دفتر ثبت سهام چیست

در رابطه با این موضوع که سهام چیست، ماده 24 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت بیان می دارد که: «سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد ورقه ‌سهم سند قابل معامله‌ ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد.»

مطابق با تبصره یک همین ماده، سهام، می تواند به دو گونه سهام با نام و سهام بی نام صادر شود که سهام بی نام، به سهامی گفته می شود که به‌ صورت عمومی صادر شده و در اوراق قرضه آن نام هیچ‌ کسی قید نمی‌ شود. بنابر این، دارنده برگه سهام بی نام، مالک آن محسوب خواهد شد، اما سهام با نام به سهامی گفته می شود که بر مالکیت شخص معینی دلالت می کند. در این نوع برگه سهام، معمولا اسم مالک درج شده و یا بر روی آن، عبارت "با نام" درج می شود.

به موجب ماده 39 و 40 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، نقل و انتقال سهام منع قانون نداشته، اما برای هر کدام از انواع سهام این نقل و انتقال متفاوت می باشد. به موجب ماده 39 همین قانون، سهام بی‌ نام به صورت سند در وجه حامل تنظیم و مالک، دارنده آن شناخته می شود، مگر این که خلاف آن ثابت گردد. نقل و انتقال این گونه سهام ‌به قبض و اقباض به عمل می آید.

اما برای نقل و انتقال سهام با نام، لازم است که این انتقال در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد. ماده 40 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، در این خصوص بیان می دارد: «انتقال سهام با نام باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضاء ‌کند.»

همچینن «در موردی که تمامی مبلغ اسمی سهم پرداخت نشده است، نشانی کامل انتقال گیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقال گیرنده یا وکیل ‌یا نماینده قانونی او رسیده و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم معتبر خواهد بود. هر گونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب به ثبت‌ رسیده و امضاء شود. هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است.»

بنابراین، در پاسخ به این پرسش که دفتر ثبت سهام چیست، می توان پاسخ داد که دفتر ثبت سهام یا دفتر سهام یا دفتر نقل و انتقال سهام، دفتری است که کلیه نقل و انتقالات سهام با نام در شرکت های سهامی در آن به ثبت می رسد. بنابراین، کسی مالک سهام یک شرکت شناخته می شود که اسمش در دفتر ثبت سهام، ثبت شده باشد.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

ضمانت اجرای نداشتن دفتر ثبت و نقل و انتقال سهام

در قسمت گذشته، در خصوص تعریف و ماهیت دفتر ثبت سهام توضیح داده و بیان نمودیم که دفتر ثبت سهام، به دفتری گفته می شود که در آن کلیه نقل و انتقالات سهام با نام در شرکت های سهامی به ثبت می رسد. با این حال، در اکثر شرکت ها، مشاهده می شود که توجهی به دفتر ثبت سهام نمی شود و حتی فاقد این دفتر می باشند.

در این میان، ممکن است که این سوال برای برخی مخاطبان مطرح شود که ضمانت اجرای نداشتن دفتر ثبت سهام چیست و در صورت نداشتن این دفتر، چه عواقب قانونی برای فرد ایجاد خواهد گردید؟ از این رو، در این بخش از مقاله به ضمانت اجرای نداشتن دفتر ثبت سهام پرداخته خواهد شد.

ضمانت اجرای نداشتن دفتر ثبت سهام در ماده 40 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، بیان گردیده که به موجب آن، اگر نقل و انتقال سهام با نام در دفتر ثبت سهام به ثبت نرسد، از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار خواهد بود. متن ماده فوق، در این رابطه بیان می دارد: «هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است.»

نحوه نوشتن و تکمیل دفتر ثبت سهام

همانطور که در قسمت های قبلی مقاله اشاره شد، کلیه نقل و انتقالات راجع به سهام، می بایست در دفتر نقل و اتقال سهام یا ثبت سهام، درج شود. برای این که شخص بتواند نسبت به ثبت نقل و انتقال سهام در دفتر ثبت سهام اقدام نماید، لازم است که با نحوه نوشتن و تکمیل دفتر ثبت سهام آشنایی داشته باشد. به همین دلیل، در این بخش، فرآیند و چگونگی ثبت نقل و انتقال در دفتر سهام و نحوه نوشتن دفتر سهام​ ارائه شده است.

برای ثبت نقل و انتقال سهام در دفتر ثبت سهام، در ابتدا لازم است که شرکت یک دفتر ثبت سهام تهیه نماید. دفتر انتقال سهام را می توان از مراکز عرضه کننده لوازم التحریری خریداری نمود. دفتر ثبت سهام یا دفتر نقل و انتقال به صورت برگه های دوتایی طراحی شده است. در برگه اول مشخصات قید شده در تصویر زیر درج می شود.

نحوه نوشتن و تکمیل دفتر ثبت سهام، در برگه اول بدین صورت است که شخص باید در ستون اول، شماره ردیف نقل و انتقالات سهام را درج نماید. سپس روز و ماه و سال جا به جایی سهام درج می شود. پس از آن می بایست مشخصات انتقال دهنده در ستون بعدی نوشته شود. اگر انتقال دهنده، شخص حقوقی است باید نام شرکت، شماره ثبت، شماره صفحه یا شماره کارت مخصوص سهامداران، در بخش مشخص شده، نوشته شود و اگر فرد، شخص حقیقی است، باید، نام و نام خانوادگی انتقال دهنده، شماره شناسنامه و شماره صفحه یا شماره کارت مخصوص سهامداران در این قسمت نوشته شود.

در بخش بعدی، می بایست مشخصات انتقال گیرنده را مطابق آنچه برای مشخصات انتقال دهنده بیان شد، ذکر کرد. در نهایت نیز در این صفحه، تعداد سهامی که در حال نقل و انتقال است؛ درج می گردد. پس از آن نوبت به تکمیل صفحه دوم دفتر ثبت سهام می رسد که یک نمونه آن در صفحه زیر نمایش داده شده است.

در این صفحه، در ابتدا لازم است که نوع سهام مشخص شود. در ستون بعدی، ثبت کننده باید مشخص نماید که شماره سهام، از چه شماره ای تا چه شماره ای می باشد. در مرحله بعدی، لازم است که ارزش هر سهم بیان گردد. ذکر این نکته در این میان حائز اهمیت می باشد که مطابق ماده 29 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، در شرکت های سهامی عام مبلغ اسمی هر سهم نباید از ده هزار ریال بیشتر باشد.

در ستون های بعدی نیز می بایست به ترتیب، امضا انتقال دهنده، امضا انتقال گیرنده و گواهی هیئت مدیره درج شود. توجه به این نکته ضروری است که مطابق ماده 34 لایحه اصلاح، کسی که تعهد ابتیاع سهمی را نموده، مسئول پرداخت تمام مبلغ اسمی آن می باشد و در صورتی که قبل از تادیه تمام مبلغ اسمی سهم آن را به دیگری انتقال دهد، بعد از انتقال سهم، دارنده سهم مسئول پرداخت بقیه مبلغ اسمی آن خواهد بود

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

دانلود نمونه پر شده دفتر ثبت سهام

در قسمت های گذشته، توضیحات جامع و کاملی در خصوص تعریف و ماهیت دفتر ثبت سهام، ضمانت اجرای نداشتن آن و نحوه نوشتن و تکمیل دفتر ثبت سهام ارائه گردید و بیان شد که برای ثبت سهام، متقاضی می بایست مشخصات انتقال دهنده، انتقال گیرنده و هم چنین سهام مزبور را در دفتر ثبت سهام وارد نماید.

به منظور آشنایی بیشتر متقاضیان با مندرجات صفحات دفتر ثبت سهام، در این قسمت از مقاله امکان دانلود نمونه تکمیل شده آن فراهم شده است. متقاضیان می توانند با دانلود نمونه پر شده دفتر ثبت سهام و هم چنین مطالعه آن، نسبت به ثبت نقل و انتقالات سهام در شرکت سهامی خود اقدام نمایند. آنچه در این میان حائز اهمیت می باشد این است که این نمونه، تنها برای آشنایی متقاضیان با مندرجات دفتر ثبت سهام می باشد و داطلبان باید با توجه به نقل و انتقالات صورت گرفته در شرکت خود، نسبت به تکمیل موارد خواسته شده، اقدام نماید.

 

سهام ممتاز یکی از مهم ترین این سهام ها می باشد. سهام ممتاز اکثرا در مواقعی که شرکت سهامی مذکور در شرایط مالی نامطلوب است و احتیاج به افزایش سرمایه دارد، عرضه می شود که جهت کسب اطلاع بیشتر در خصوص این نوع سهام و نیز مزایا و امکانات آن، مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

دانلود نمونه برگه سهام شرکت سهامی خاص

در قسمت های پپیشین مقاله به توضیح دفتر ثبت سهام چیست؛ پرداخته و نحوه  نوشتن و تنظیم آن را بیان نمودیم. در این میان، ممکن است که این سوال برای برخی از افراد مطرح شود که در نمونه برگه سهام شرکت سهامی خاص چه مواردی درج می شود و مندرجات آن چیست؟ از این رو، در این قسمت از مقاله، امکان دانلود نمونه برگه سهام شرکت سهامی خاص فراهم شده است و افراد می توانند به دانلود نمونه برگه سهام اقدام نمایند.

 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه نوشتن دفتر ثبت سهام در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه نوشتن دفتر ثبت سهام پاسخ دهند.