مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی چیست؟

یکی از تکالیف شرکت ها پرداخت مالیات می باشد و عدم پرداخت مالیات توسط قانون گذار، جرم انگاری شده است. بنابر همین لازم است که در ابتدا، اشخاص نسبت به چیستی مالیات بر درآمد، اطلاعات لازم را کسب کنند تا به تکالیف خود آگاه شده و در این خصوص، با مشکلی رو به رو نشوند.

حال در خصوص پاسخ به این سوال که مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی چیست؟ باید گفت مالیات بر درآمد Income Tax نوعی مالیات مستقیم است که دولت بر درآمد کسب شده، توسط افرد اعمال می کند. مطابق قانون، همه افرادی که صاحب کسب و کار و دارای درآمد هستند؛ باید در پایان هر سال با اعلام میزان درآمد خود مالیات تعلق گرفته را پرداخت کنند. درآمد مالیاتی یکی از اصلی ترین منابع تامین مالی دولت است که از آن برای خدمت رسانی بیشتر به مردم استفاده می شود.

همچنین لازم به ذکر است که مالیات بر درآمد شرکت ها، مجموع کل درآمد شرکت و درآمد به دست آمده از کلیه فعالیت ‌های انتفاعی که در داخل ایران یا خارج از کشور انجام ‌شده، به علاوه زیان‌ های شرکت از منابعی که معافیت مالیاتی ندارند، می باشد و کلیه هزینه های فوق را در بر می گیرد. البته معافیت‌ های مقرر شده از مجموع درآمدها کسر می‌ شود.

در واقع بر اساس قانون، دولت موظف شده است که از تمام اشخاص حقوقی و شرکت‌ هایی که به نحوی در حال کسب درآمد هستند، مالیات دریافت کند. این مالیات نیز بر اساس میزان درآمد آن‌ ها تعیین می‌ شود؛ به عبارت دیگر هر چه قدر درآمد یک شرکت بیشتر باشد به همان میزان نیز باید مالیات بیشتری بپردازد. در قسمت بعدی مقاله به توضیح مالیات چند درصد است (در خصوص اشخاص حقوقی) پرداخته خواهد شد.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

از آنجا که مالیات ها تامین کننده بخش عمده مخارج دولت هستند، تعیین نرخ آن نیز با سیاست های دولت و میزان تورم، قابل تغییر است، اما آنچه جای بحث دارد؛ تصاعدی بودن نرخ مالیات است که موافقان و مخالفان زیادی دارد. نرخ مالیات بر درآمد معیاری است که مودیان باید هنگام محاسبه مالیات بر درآمد از آن برای محاسبه و تعیین مالیات تعلق گرفته، استفاده کنند.

در ادامه در خصوص پاسخ به این سوال که نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی چند درصد است؟، ماده 105 قانون مالیات های مستقیم، در این مورد بیان می کند: «جمع درآمد شرکت ها و درآمد ناشی از فعالیت‌ های‌ انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می‌ شود، پس از وضع زیان‌ های حاصل از منابع غیر معاف و کسر معافیت های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه ‌ای می ‌باشد، مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد (25%) خواهند بود.»

همچنین در تبصره یک ماده 105 قانون مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی ذکر شده که تمام اشخاص حقوقی با تابعیت ایرانی که هدف از تاسیس آن ‌ها تقسیم سود نبوده و فعالیت ‌های انتفاعی انجام می ‌دهند؛ موظف هستند که بیست و پنج درصد از تمام درآمدشان را به عنوان مالیات پرداخت کنند. پس در صورتی که خیریه‌ ها فعالیت انتفاعی داشته باشند، باید مالیات خود را پرداخت کنند.

تبصره 2 این قانون اشاره می کند که: «اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران بـه استثنای مشمولان تبصره (5) ماده (109) و ماده (113) این قانون از ماخذ کل درآمد مشمول مالیاتی که از بهره برداری سرمایه در ایران یا از فعالیت‌ هایی که مستقیما یا به وسیله نمایندگی‌ از قبیل شعبه، نماینده، کارگزار و امثال آن در ایران انجام می ‌دهند یا از واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود، انتقال دانش فنی، دادن تعلیمات، کمک ‌های فنی یا واگذاری فیلم‌ های سینمایی از ایران تحصیل می‌ کنند، به نرخ مذکور در این ماده مشمول مالیات خواهند بود.

نمایندگان اشخاص و موسسات مذکور در ایران نسبت به درآمد هایی که به هر عنوان به حساب خود تحصیل می‌ کنند نیز طبق مقررات مربوط به این قانون مشمول مالیات می‌ باشند.» با توجه به این ماده شرکت های خارجی مانند شرکت های ایرانی باید 25 درصد مالیات پرداخت کنند.

در موقع احتساب مالیات بر درآمد اشخاص‌ حقوقی اعم از ایرانی یا خارجی، مالیات هایی که قبلا پرداخت شده‌ است با رعایت مقررات مربوط از مالیات متعلق کسر خواهد شد و اضافه پرداختی از این بابت قابل استرداد است. چنانچه در طی سال، علی الحساب به دارایی مبالغی پرداخت شود، به جز حق تمبرها، از مالیات محاسبه شده آن سال کسر و مابقی قابل وصول خواهد بود. به عبارتی این تبصره بیان می کند؛ چنانچه در طی سال به هر دلیلی مالیاتی به‌ صورت علی‌ الحساب به سازمان مالیاتی پرداخت شود (به جز حق تمبر) در پایان سال و هنگام رسیدگی این مبالغ از مبلغ مالیات ابرازی کسر می ‌شود.

بنابر تبصره چهار ماده 105 قانون مالیات های مستقیم، اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی نسبت به سود سهام یا سهام الشرکه دریافتی از شرکت های سرمایه‌ پذیر مشمول‌ مالیات دیگری نخواهند بود. بنابراین اشخاص حقوقی باید به میزان 25 درصد از سودی که در یک سال به دست می آورند، مالیات بپردازند. البته باید گفت که شرکت هایی که سهامی خاص هستند، باید 10 درصد از کل درآمد خود را به عنوان مالیات پرداخت کنند. مدیران شرکت سهامی خاص باید با تهیه دفاتر تجاری و پلمپ آن ها در راستای رسیدگی و محاسبه مالیات اقدام نمایند.

در پایان این بخش لازم است به ماده 143 قانون مالیات های مستقیم نیز اشاره شود. مطابق با این ماده: «معادل ده درصد (۱۰%) از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس‌ های کالایی پذیرفته شده و به فروش می‌ رسد و ده درصد (۱۰%) از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آن ها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی پذیرفته می‌ شود و پنج درصد (۵%) از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آن ها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته می‌ شود، از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت های پذیرفته شده در این بورس ها یا بازارها حذف نشده‌ اند با تایید سازمان بخشوده می‌ شود.

شرکت هایی که سهام آن ها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی یا بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود، در صورتی که در پایان دوره مالی به تأیید سازمان حداقل بیست و پنج درصد (۲۵ %) سهام شناور آزاد داشته باشند معادل دو برابر معافیت های فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار می‌ شوند.»

بر اساس این ماده، برابر ده درصد از مالیات بر سود ناشی از فروش کالاهایی که در بورس مورد قبول بوده و فروخته می‌ شوند و ده درصد از مالیات بر سود شرکت‌ هایی که سهام آن‌ ها مورد قبول برای نقل‌ و انتقال در بورس ‌های داخلی یا خارج از کشور است و پنج درصد از مالیات بر سود شرکت‌ هایی که سهام آن‌ ها موردقبول برای نقل و انتقال در بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارج از کشور است، از سالی که پذیرفته می‌ شوند، تا سالی که از لیست شرکت‌ های مورد پذیرش در بورس‌ ها و بازارها حذف نشده باشند، با پذیرش سازمان، شامل مالیات به بها صفر می ‌شوند.

شرکت‌هایی که سهام آن‌ ها مورد قبول برای نقل‌ و انتقال در بورس داخلی یا خارج از کشور یا بازار های خارج از بورس داخلی یا خارجی است، اگر در انتهای دوره مالی به تایید سازمان، دارای حداقل بیست درصد سهام شناور آزاد باشند، به‌ اندازه دو برابر فوق شامل مالیات به بها صفر می‌ شوند.

محاسبه آنلاین مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

مالیات بر درآمد شرکت های تجاری و فرمول محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی که در ایران ثبت می شوند، موضوع بسیار مهمی است که عدم توجه به آن می تواند مانع از رشد یک کسب و کار یا شرکت شود. از همین رو بهتر است تا متقاضی با محاسبه نرخ مالیات شرکت و تنظیم اظهارنامه های مرتبط، امور حقوقی خود را به صورت دقیق و منظم پیگیری کند. هم چنین امکان محاسبه آنلاین مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی نیز برای متقاضیان وجود دارد.

برای سهولت در محاسبه میزان مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی سامانه هایی راه اندازی شده اند که با درج برخی اطلاعات از قبیل میزان درآمد شرکت در سال جاری، میزان درآمد شرکت در سال گذشته شرکت و نرخ افزایش درامد شرکت نسبت به سال قبل، می تواند مبلغ مالیاتی پرداختی را برای افراد محاسبه نماید. البته ممکن است محاسبه آنلاین مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی تا حدودی خطا داشته باشند.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

فرمول محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

پیش از این به ارائه توضیحاتی در خصوص الزام به پرداخت مالیات توسط اشخاص حقوقی پرداختیم، اکنون قصد داریم به بررسی فرمول محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی بپردازیم. برای محاسبه میزان مالیات بر درامد اشخاص حقوقی یک فرمول وجود دارد که با تاثیر پذیری از معافیت های مقرر، درآمد فروش کالا و خدمات، درآمد فعالیت های انتفاعی، و زیان حاصل از منابع غیر معاف محاسبه میگردد. در ادامه این فرمول ارائه شده است:

%25 × (معافیت های مقرر – زیان حاصل از منابع غیرمعاف + درآمد فعالیتهای انتفاعی + درآمد فروش کالا و خدمات)

البته به ازای ۱۰% افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات مودی نسبت به درآمد ابرازی سال قبل ۱% از ضریب مالیاتی مودی کسر می شود و سقف این تخفیف هم فقط تا ۵% است و شرط برخورداری از این تخفیف هم تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و ارائه اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال جاری در مهلت مقرر از سوی سازمان مالیاتی است.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

در خصوص نحوه محاسبه مالیات بر درامد اشخاص حقوقی باید بگوییم وفق ماده 105 قانون مالیات های مستقیم بدین شرح است که که اشخاص حقوقی باید درآمدهای حاصل از فعالیت های خود، در طول سال مالیاتی، را محاسبه نموده و در نرخ 25% ضرب نمایند تا میزان مالیات نهایی محاسبه شود.

مطابق تبصره 6 ماده 105 قانون مالیات های مستقیم: «درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکتها و اتحادیه های تعاونی متعارف و شرکتهای تعاونی سهامی عام مشمول بیست و پنج درصد(۲۵%) تخفیف از نرخ موضوع این ماده می باشد.» همچنین در خصوص شرکت های تازه تاسیس باید بگوییم که این شرکت ها موظف هستند ظرف 2 ماه بعد از ثبت شرکت به میزان سرمایه خود ضرب در نیم در هزار معادل مالیات حق تمبر سرمایه شرکت بپردازند.

چنانچه درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی، نسبت به درآمد ابراز شده سال گذشته ده درصد به بالا افزایش داشته باشد، به ازای هر ده درصد افزایش، یک واحد درصد و حداکثر 5 واحد درصد مشمول معافیت مالیاتی می شوند. البته شرط اعمال این موضوع تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و ارائه اظهارنامه مالیاتی سال جاری در موعد قانونی می باشد.

اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

در مورد اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی لازم به ذکر است که شرکت‌ ها و تاجران حقیقی در پایان هر سال مالی باید میزان سود و زیان، هزینه ‌ها، استهلاک و… را به اداره مالیاتی اعلام کنند تا میزان مالیات پرداختی ‌آن‌ ها مشخص شود. تاجران این اطلاعات را باید در اظهارنامه مالیاتی اعلام کنند. در صورتی که افراد یا شرکت ‌ها این مبالغ سود و زیان را اعلام نکنند، مبلغ مالیات راسا توسط اداره مالیات تعیین می‌ شود و پرداخت این مبلغ توسط مودیان، ضروری است.

ماده 110 قانون مالیات های مستقیم در این خصوص بیان می کند: «اشخاص حقوقی مکلف اند اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی همراه با فهرست هویت شرکا و سهامداران و حسب مورد میزان سهم‌ الشرکه یا تعداد سهام و نشانی‌ هر یک از آن ها را به اداره امور مالیاتی که محل فعالیت اصلی شخص‌ حقوقی در آن واقع است؛ تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.

پس از تسلیم اولین فهرست مزبور، تسلیم فهرست تغییرات در سنوات بعد کافی خواهد بود. محل تسلیم اظهارنامه و پرداخت ‌مالیات اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران‌ که در ایران دارای اقامتگاه یا نمایندگی نمی‌ باشند؛ تهران است‌.» همچنین تبصره این ماده اشاره می کند که اشخاص حقوقی نسبت به درآمدهایی که طبق ‌مقررات این قانون نحوه دیگری برای تشخیص آن مقرر شده است؛ ‌مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی جداگانه که در فصل‌های مربوط ‌پیش‌ بینی شده است، نیستند. 

لازم به ذکر است مطابق با ماده 226 قانون مالیات های مستقیم اگر اظهارنامه در موعد مقرر خود ارائه و تسلیم نگردد، باعث نمی شود که دیگر به ترازنامه و حساب و سود و زیان آن ها رسیدگی نشود. همچنین قانون گذار به مودیان مالیاتی این اجازه را داده است که اگر در اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان تسلیمی از نظر محاسبه اشتباهی شده باشد، با ارائه مدارک لازم ظرف یک ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه نسبت به رفع اشتباه اقدام کنند.

در ماده 192 قانون مالیات های مستقیم برای اشخاصی که اظهارنامه مالیاتی را تسلیم نمی کنند، جریمه در نظر گرفته شده است. این جریمه معادل سی‌ درصد (۳۰ %) مالیات متعلق برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون و ده‌ درصد (۱۰%) مالیات متعلق برای سایر مودیان می‌ باشد. در جدول زیر امکان دانلود فرم اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی فراهم شده که افراد می توانند با دانلود و مطالعه آن، نسبت به مندرجات این اظهارنامه آگاهی پیدا نمایند.

 

بنابراین اشخاص حقوقی، تا چهار ماه پس از اتمام سال مالی شرکت، فرصت دارند تا فرم های اظهارنامه مالیاتی خود را به ثبت برسانند. اگر سال مالی شرکتی با سال مالی اداره مالیات، برابر و در بازه زمانی اول فرودین تا پایان اسفند باشد، در این صورت، زمان مالیات شرکت ها تا 31 تیر ماه سال بعد، خواهد بود. 

روش های تشخیص درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی

در نهایت پس از بررسی و توضیح مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، آشنایی با نحوه محاسبه و فرمول مالیات بر درآمد و محاسبه آنلاین مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی لازم است، اشخاص در خصوص روش های تشخیص درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی اطلاعاتی را کسب نمایند. بنابراین دو روش برای تشخیص درآمد مشمول مالیات شرکت ها وجود دارد که از طریق بررسی دفاتر و دیگری به صورت علی الراس می باشد. مطابق ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم (اصلاحیه مورخ 1380/11/27)، در صورت بروز هر یک از موارد ذیل، درآمد مشمول مالیات به روش علی الراس تعیین می گردد:

در صورتی که تا چهار ماه پس از پایان سال مالی ترازنامه و حساب سود و زیان به اداره امور مالیاتی ذیربط تسلیم نشده باشد.

در صورتی که مودی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوط از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خود خودداری نماید. هرگاه مودی از ارائه قسمتی از مدارک حساب خودداری نماید، چنانچه مربوط به هزینه باشد، از احتساب آن جزء هزینه های قابل قبول خودداری می شود و در صورتی که مربوط به درآمد باشد، درآمد مشمول مالیات این قسمت از طریق على الراس تعیین خواهد شد.

در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیرقابل رسیدگی تشخیص شود و یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آیین نامه تحریر دفاتر مورد قبول واقع نشود و متعاقبا هیات سه نفره موضوع بند (۳) ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم (اصلاحیه مورخ 1380/11/27) نظر اداره امور مالیاتی را در مورد مردود یا غیرقابل رسیدگی بودن دفاتر قبول نماید.

نحوه محاسبه درآمد مشمول مالیات از طریق رسیدگی به دفاتر، به این صورت است که اشخاص حقوقی، مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت هستند و باید دفاتر و اسناد مربوط را مطابق استاندارد های پذیرفته شده حسابداری، تحریر و نگهداری نمایند. چنانچه دفاتر و اسناد و مدارک این مودیان مورد قبول قرار گیرد، درآمد مشمول مالیات آنان مطابق ماده (94) قانون مالیات های مستقیم به شرح زیر محاسبه می گردد:

درآمد مشمول مالیات= (سایر درآمدها – فروش کالا و خدمات) – (استهلاکات + هزینه های قابل قبول)

هرگاه طبق اسناد و مدارک ابرازی یا به دست آمده، امکان تعیین درآمد واقعی مودی وجود داشته باشد، اداره امور مالیاتی مکلف است‌ درآمد مشمول مالیات را براساس رسیدگی به اسناد و مدارک مزبور یا دفاتر، حسب مورد، تعیین کند. چنانچه دفاتر و اسناد و مدارک ارائه شده برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی یا هیات متشکل از سه نفر حسابرس منتخب رییس کل سازمان مالیاتی (هیات موضوع بند (۳) ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم اصلاحیه مورخ 1380/11/27) حسب مورد قابل رسیدگی تشخیص شود، درآمد مشمول مالیات از طریق رسیدگی به دفاتر، اسناد و مدارک صورت خواهد گرفت.

در این روش ادارات امور مالیاتی اقلام هزینه و استهلاک ابرازی مودی را با احکام فصل هزینه های قابل قبول و استهلاک (مواد ۱۴۷ لغایت ۱۴۹ قانون مالیات های مستقیم) مطابقت می دهند. هزینه های ابرازی در صورت انطباق و یا احراز شرایط قانونی، قبول وگرنه اقلام غیرقابل قبول را برگشت داده و به درآمد مشمول مالیات اضافه و یا از زیان ابرازی کسر خواهند نمود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نرخ و نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون نرخ و نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی​ پاسخ دهند.