ثبت اختراع

ثبت اختراع

اختراع در صورتی توسط قانون گذار قابل حمایت است که به ثبت رسیده باشد. یکی از سوالاتی که ممکن است برای صاحبان طرح و ایده خلاقانه و مخترعان مطرح شود، این است که ثبت اختراع چیست و ماهیت آن چه می باشد. به همین منظور، در این قسمت از مقاله ضمن بیان تعریف اختراع به پرسش، ثبت اختراع چیست، نیز پاسخ داده شده است.

قانون گذار به منظور حمایت از مخترعان، قانونی را تحت عنوان قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری در سال 1386 تصویب نمود. به موجب ماده 1 این قانون، به نتیجه فکر فرد یا افراد، که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کند و مشکلی را دریک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آن ها حل می نماید، اختراع گفته می شود.

بنابر تعریف فوق، می توان بیان داشت که ثبت اختراع؛ فرآیند صدور گواهینامه اختراع توسط اداره مالکیت معنوی و در سامانه مالکیت معنوی به منظور حمایت از اختراع می باشد که بر طبق آن، مخترع می تواند از حقوق انحصاری محصول تولیدی بهره مند گردد. در قسمت بعدی، به مراحل ثبت اختراع در سامانه مالکیت معنوی و ثبت اختراع در ایران چگونه صورت می گیرد، پرداخته می شود.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

مراحل ثبت اختراع در ایران

به منظور ثبت اختراع در ایران، افراد می بایست با نحوه و چگونگی ثبت اختراع آشنا بوده و از آن مطلع باشند. در این میان، ممکن است که برای بسیاری از افراد این سوال مطرح شود که مراحل ثبت اختراع در ایران چگونه است؟ به منظور پاسخگویی به این پرسش، این قسمت از مقاله به بیان، مراحل ثبت اختراع در ایران به صورت کلی پرداخته شده است.

در پاسخ به این پرسش که باید بیان داشته که در مرحله اول، اختراع فرد باید شرایط لازم و مدارک مورد نیاز را تهیه کرده و سپس به سامانه اداره ثبت اختراع مراجعه نماید. پس از ورود به این سامانه، داوطلب باید برای خود یک کارتابل تشکیل داده و در سایت ثبت نام نماید. داشتن شماره همراه به نام و ایمیل، برای ساختن حساب کاربری ضروری است.

پس از تشکیل کارتابل، داوطلب باید فرم اظهارنامه ثبت اختراعات را در سایت تکمیل نموده و مدارک لازم را بارگذاری نماید. پس از تکمیل فرم، این اظهارنامه برای کارشناس ثبت اختراع فرستاده شده و در صورتی که مشکلی در اظهارنامه نباشد، این فرم توسط کارشناس تایید شده و فرد می تواند نسبت به ثبت آگهی ثبت اختراع به نام خود اقدام نماید. در قسمت بعدی، به روش ثبت اختراع پرداخته می شود.

نحوه ثبت اختراع در ایران چطور صورت می گیرد

در پاسخ به این پرسش که نحوه ثبت اختراع در ایران چطور صورت می گیرد، می بایست بیان نمود که به این منظور، متقاضی می بایست به سایت اداره مالکیت معنوی مراجعه نموده و اظهارنامه ثبت اختراع را تکمیل نماید. به منظور پاسخ به پرسش نحوه ثبت اختراع در ایران چطور صورت می گیرد، در این قسمت از مقاله، راهنمای ثبت اختراع با راهنمای تصویری ارائه شده است.

برای ثبت اختراع، کاربر در ابتدا می بایست، به سایت مرکز مالکیت معنوی، به نشانی ipm.ssaa.ir مراجعه کرده و برای خود کارتابل تشکیل دهد. برای نام نویسی در سامانه مالکیت معنوی، فرد لازم است که مطابق تصویر زیر، بر روی گزینه "ثبت نام متقاضی" کلیک کند.

پس از آن، صفحه ای مطابق تصویر زیر برای کاربر به نمایش در می آید. در این مرحله، چهار گزینه پیش روی فرد قرار می گیرد که لازم است با توجه به نوع شخص، یکی از چهار گزینه مربوط انتخاب شود.

پس از انتخاب نوع شخص، داوطلب می بایست اطلاعات صحیح خود را در فرم های مربوطه وارد نموده و سپس دکمه مرحله بعد را کلیک نماید تا وارد صفحه ثبت اطلاعات اولیه شود. توجه به این نکته ضروری است که اطلاعات وارد شده در این قسمت از اداره ثبت احوال استعلام گرفته شده و در صورت بروز خطا، ورود به مرحله بعد، امکان پذیر نمی باشد.

پس از کلیک بر روی دکمه مرحله بعد، داوطلب باید ضمائم را بارگذاری نماید. بارگذاری ضمائم می بایست با توجه به مشخصات درج شده صورت گیرد.

بعد از آن، نوبت به بخش حساب کاربری می رسد. در این بخش، ایمیل و شماره همراه درج شده در بخش اطلاعات اولیه جهت تایید نمایش داده شده و فرد می بایست در صورت صحت آن، بر روی گزینه تایید ثبت نام کلیک نماید.

با کلیک بر روی، دکمه تایید ثبت نام، پیغام زیر بر روی صفحه نمایش داده می شود که لازم است با زدن دکمه بلی، اطلاعات در سیستم ثبت شود.

پس از تایید اطلاعات، فرم زیر جهت مشاهده، نمایش داده خواهد شد که داوطلب می بایست اطلاعات مندرج در آن را با دقت مطالعه نماید. همچنین در این مرحله، پیامک حاوی اطلاعات کاربری و گذر واژه برای فرد ارسال خواهد شد.

با کلیک بر روی گزینه مشاهده و چاپ اقرار نامه، فرم زیر برای متقاضی نمایش داده می شود که داوطلب می بایست اطلاعات مندرج در آن را به دقت مطالعه نماید.

در مرحله آخر ثبت نام، شخص لازم است که به همراه نسخه چاپی اقرار نامه، به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نموده و گواهی امضا دریافت نمایید. سپس از طریق گزینه "تایید حساب کاربری با گواهی امضا" و وارد نمودن اطلاعات درخواستی حساب کاربری برای فرد فعال می گردد. با تکمیل مراحل ایجاد کارتابل، فرد می تواند به امکانات سامانه اداره مالکیت معنوی دسترسی داشته باشد. به منظور ثبت طرح و اختراع، متقاضی می بایست از منوی سمت راست حساب کاربری خود بر روی گزینه ثبت اختراع کلیک نماید.

پس کلیک بر روی این گزینه، صفحه ای مطابق تصویر زیر برای کاربر به نماش در می آید که وی باید آن را به دقت مطالعه نماید. به منظور ورود به مرحله بعد، شخص لازم است که تیک تعهدنامه را فعال نموده و گزینه "مرحله بعد" را انتخاب نماید.

در مرحله بعد، شخص باید نوع اظهارنامه را مشخص کند که شامل دو نوع «اظهارنامه جدید» و «ثبت اظهارنامه همزمان با اعتراض» است. داوطلب می بایست بر روی گزینه ثبت اظهارنامه جدید مطابق تصویر کلیک نماید.

پس از تکمیل نوع اظهارنامه، نوبت به درج نمودن اطلاعات اختراع و محصول تولیدی می شود. توجه به این نکته ضروری است که پر کردن تمام فیلدهای دارای ستاره قرمز الزامی می باشد.

پس از آن، نوبت به وارد نمودن اشخاص مرتبط با طرح و اختراع می رسد. در این قسمت، داوطلب می بایست بر روی گزینه ثبت شخص جدید کلیک نموده تا صفحه ای مطابق تصویر زیر برای وی به نمایش در آید. در این بخش، کاربر می بایست با توجه به نوع صاحب اختراع و طرح، یکی از سه گزینه زیر را انتخاب نماید.

در مرحله بعدی، لازم است که اطلاعات صاحب اختراع و یا نماینده قانونی آن در قسمت های مربوطه وارد شده و بر روی گزینه افزودن کلیک شود. در صورتی که صاحب طرح و اختراع، شخص حقوقی است اطلاعات نماینده قانونی آن در این بخش درج می گردد.

بخش بعدی، مربوط به حق تقدم افراد می باشد. فرم حق تقدم را صرفا اشخاصی که طرح و اختراع خود را در قلمرو یکی از اعضای کنوانسیون پاریس به ثبت رسانده اند، پر می نمایند. درصورت انتخاب این بخش، باید مدارک حق تقدم در بخش ضمائم پیوست گردد. برای ایجاد حق تقدم، شخص لازم است که اطلاعات مندرج در فرم را تکمیل نماید.

پس از تکمیل نمودن فرم درخواست، یک کد رهگیری به درخواست فرد اختصاص داده می شود که لازم است متقاضی این کد را تا آخرین مرحله نزد خود نگه دارد. به منظور اتمام مراحل درخواست اظهارنامه، فرد می بایست در این صفحه به ثبت ضمائم و پرداخت هزینه ثبت اختراع و طرح اقدام نماید. همچنین فرد در این مرحله می تواند با کلیک بر روی گزینه ویرایش اطلاعات، مندرجاتی را که در قسمت های پیشین درج نموده، اصلاح نماید.

لیست ضمائم شامل ادعانامه اختراع، توصیف اختراع و مدارک مثبت هویت فرد می باشد که می بایست، مطابق با دستورالعمل، آن ها را در این قسمت بارگذاری کند.

 

پس از بارگذاری ضمائم و پرداخت هزینه مربوطه، اظهارنامه ثبت اختراع به کارشناس اداره مالکیت معنوی ارجاع شده تا توسط وی مورد بررسی قرار گیرد. در این مرحله، کارشناس می تواند درخواست متقاضی را قبول یا رد یا اخطار رفع نقص بزند. بنابراین ثبت نام در سایت به معنی ثبت اختراع و طرح نبوده و تایید کارشناس نیز ضروری است. پس از تایید اولیه و ارسال مدارک و آگهی ثبت اختراع، طرح به نام متقاضی ثبت می شود. فرد می تواند روند پیگیری درخواست ثبت اختراع را از طریق کارتابل خود در سامانه اداره مالکیت معنوی پیگیری نماید.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

سامانه ثبت اختراع

ثبت اختراع امر مهمی است و هنگامی که دارنده یک اختراع اقدام به ثبت آن می کند، مزایایی را برای دارنده به همراه دارد، از جمله این مزیت ها میتوان به امکان بهره برداری از مزایای بنیاد ملی نخبگان، دسترسی به بازارهای جدید، تسهیلات سربازی و... اشاره کرد. حال شاید این سوال مطرح شود که برای ثبت اختراع چگونه باید اقدام کرد یا سامانه ثبت اختراع چیست؟

در پاسخ به پرسش فوق باید گفت که فرایند ثبت اختراع به صورت غیر حضوری و از طریق سایت مالکیت معنوی به نشانی iripo.ssaa.ir انجام میگیرد. به این منظور می بایست پس از ورود به سامانه، با انتخاب گزینه عضویت در سامانه ثبت نام نمود و با دریافت نام کاربری و کلمه عبور وارد سامانه شد.

پس از ورود به سامانه، شخص باید اقدام به تکمیل به فرم ثبت اظهارنامه ثبت اختراع نموده و مشخصات را دقیق وارد نماید. بنابراین ثبت نه تنها در مواردی برای حفظ اسرار تجاری الزامی است، بلکه برای دارنده آن مزیت ها و تسهیلاتی را هم در بردارد. در ادامه، برای آشنایی بیشتر مطالعه مقاله استعلام ثبت اختراع توصیه می گردد.

اداره ثبت اختراع

در قسمت های پیشین مقاله، به توضیح جزئیات ثبت اختراع پرداخته و بیان نمودیم که مراحل ثبت اختراع در ایران چطور صورت می گیرد. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به منظور آشنایی بیشتر متقاضیان، به توضیح اداره ثبت اختراع در ایران پرداخته و بیان نماییم که چه نهادی، عهده دار بررسی درخواست های ثبت اختراع می باشد.

در توضیح اداره ثبت اختراع می بایست بیان نمود که در حال حاضر، سازمان مرکز مالکیت معنوی عهده دار بررسی و تایید یا رد درخواست های مربوط به ثبت اختراع می باشد. علاوه بر بررسی درخواست های مربوط به ثبت اختراع، این سازمان وظیفه تدوین دستورالعمل های مربوط به ثبت علامت تجارتی و خدماتی، نشانه های جغرافیایی، اختراعات و نام های تجارتی و طرح ها و اشکال و ترسیمات صنعتی را نیز برعهده دارد.

از دیگر وظایف اداره ثبت اختراع در ایران می توان به تایید مدارک مربوط به هر یک از موارد ثبت اختراع، پیگیری و اقدام لازم در مورد انتشار نشریه رسمی اداره کل مالکیت صنعتی، رسیدگی و تهیه آگهی ابطال اختراعات، رسیدگی به اعتراضات واصله و ... اشاره نمود.

داشتن گواهی ثبت اختراع چه حق و حقوقی را به دارنده آن میدهد

یکی از سوالاتی که در این میان مطرح می شود؛ این است که داشتن گواهی ثبت اختراع چه حق و حقوقی را به دارنده آن میدهد. بنابر ماده 15 قانون ثبت اختراعات، طرح‌ های صنعتی و علائم تجاری، ثبت اختراع، حقوقی را برای صاحب آن، به همراه خواهد داشت که به شرح زیر است:

بهره برداری از اختراع ثبت شده در ایران توسط اشخاصی غیر از مالک اختراع، مشروط به موافقت مالک آن است.

مالک می تواند با رعایت مواد قانونی، علیه هر شخص که بدون اجازه او از اختراع بهره برداری نموده و به حق مخترع تعدی کرده و یا عملی انجام دهد که ممکن است منجر به تعدی به حق مخترع شود، به دادگاه شکایت کند.

بنابراین، در صورتی که شخص بخواهد از مزایای محصول تولیدی توسط مخترع استفاده نماید، می بایست موافقت او را در این زمینه کسب کرده، وگرنه صاحب حق می تواند از او شکایت نماید. با این حال، بنابر بخش دوم ماده 15 همین قانون، برخی موارد از حوزه شمول حقوق گواهینامه اختراع خارج گردیده است که شامل موارد ذکر شده در قسمت زیر می گردد:

بهره برداری از کالاهایی که توسط مالک اختراع یا با توافق او در بازار ایران عرضه می شود.

استفاده از وسایل موضوع اختراع در هواپیماها، وسایل نقلیه زمینی یا کشتی های سایر کشورها که به طور موقت یا تصادفا وارد حریم هوایی، مرزهای زمینی یا آب های کشور می‌ شوند.

بهره برداری هایی که فقط با اهداف آزمایشی درباره اختراع ثبت شده انجام می شود.

 بهره برداری توسط هر شخصی که با حسن نیت قبل از تقاضای ثبت اختراع یا در مواقعی که حق تقدم تقاضا شده است، قبل از تاریخ تقاضای حق تقدم همان اختراع، از اختراع استفاده می کرده یا اقدامات جدی و موثری جهت آماده شدن برای استفاده از آن در ایران به عمل آورده است.

حقوق استفاده کننده قبلی، تنها به همراه شرکت یا کسب و کار یا به همراه بخشی که در آن از اختراع استفاده می شده یا مقدمات استفاده از آن فراهم گردیده، قابل انتقال یا واگذاری است. در نتیجه داشتن گواهی ثبت اختراع، حق و حقوق فوق را به دارنده آن می دهد.

به موجب ماده 16 قانون ثبت اختراعات، اعتبار گواهینامه اختراع، پس از بیست سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه اختراع، منقضی می‌ گردد. به منظور حفظ اعتبار گواهینامه یا اظهارنامه اختراع، پس از گذشت یک سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه و قبل از شروع هر سال، می بایست مبلغی توسط متقاضی به اداره مالکیت صنعتی پرداخت گردد.

فرم ثبت اختراع

همانطور که پیش از این نیز به آن اشاره شده است؛ متقاضیان ثبت اختراع میبایست با مراجعه به سامانه مالکیت معنوی اقدام به ثبت اظهارنامه اختراع نموده و مشخصات خود را تکمیل نمایند. در این راستا و پیرو تکمیل اطلاعات، متقاضی می تواند یک فرم با عنوان فرم ثبت اختراع نیز تکمیل نماید که در ادامه، نمونه فرم ثبت اختراع ارائه شده است.

 

کلیه مراحل درخواست ثبت اختراع به صورت اینترنتی و با مراجعه به سامانه مالکیت معنوی تحت نظر سازمان ثبت اسناد و املاک کشور انجام می گیرد. مطالعه فایل بالا به متقاضیان ثبت اختراع با هدف اطلاع از جزئیات و مواردی که می بایست در سامانه مالکیت معنوی به ثبت برسد، توصیه می گردد.

شرایط ثبت اختراع

در توضیح این که شرایط ثبت اختراع در ایران چه می باشد، می بایست بیان نمود که از مهم ترین شرایط ثبت اختراع در ایران این است که متقاضی اظهارنامه ثبت اختراع را در سامانه مرکز مالکیت معنوی به ثبت رسانده و مدارک لازم را تهیه نماید. علاوه بر این، پرداخت هزینه ثبت اختراع و نیز داشتن شماره همراه به نام از دیگر شرایط ثبت اختراع به شمار می رود. علاوه بر به موجب ماده 12 قانون حمایت از مالکیت صنعتی مصوب سال 1403، شرایط ثبت اختراع عبارت است از:

جدید بودن: بدین معنا که اختراع در فن یا صنعت پیشین، وجود نداشته باشد.

دارا بودن گام ابتکاری: بدین معنا که اختراع برای دارنده‌ مهارت متعارف در فن یا صنعت مربوط، معلوم و آشکار نباشد.

دارا بودن کاربرد صنعتی: بدین معنا که اختراع در رشته‌ ای از صنعت، قابل ساخت یا استفاده باشد.

علاوه بر این، بر اساس حکم ماده 11 این قانون، اختراعی قابل ثبت است که دارای ضوابط شکلی و ماهوی مندرج در قانون حمایت از مالکیت صنعتی را دارا باشد. در صورتی که اداره ثبت اختراعات، این شرایط را مطابق مواد مذکور در این مبحث از قانون احراز کند، اختراع را ثبت می ­نماید؛ در غیر این صورت، اظهارنامه ثبت اختراع رد گردیده و علت رد، به صورت کتبی از جانب اداره مالکیت معنوی ثبت اختراع به متقاضی ابلاغ می شود.

مدارک ثبت اختراع

در قسمت های گذشته، پیرامون تعریف آموزش ثبت اختراع، چگونه ثبت اختراع کنیم، شرایط، مراحل و نحوه ثبت آن توضیحاتی ارائه گردید و پاسخ به این سوال که ثبت اختراع در ایران چطور صورت می گیرد؛ داده شد. به منظور تایید و صدور گواهینامه ثبت اختراع از سوی اداره ثبت اختراع، شخص می بایست مدارک لازم در این زمینه را نیز تهیه نموده و در زمان مقرر، به آدرس اداره ثبت اختراع پست نماید. مدارک ثبت اختراع شامل موارد زیر می باشد:

 اظهارنامه اختراع

توصیف اختراع

 ادعا یا ادعاهای اختراع

خلاصه ای از توصیف اختراع

مدارک مثبت هویت متقاضی (کپی شناسنامه و کارت ملی)

رسید مربوط به پرداخت هزینه های قانونی

توجه به این نکته ضروری است که در زمانی که ثبت اختراع، توسط شخصی غیر از شخص مخترع و توسط وکیل وی انجام می گیرد، وکالت نامه نیز می بایست ضمیمه مدارک فوق گردد. همچنین، کاربر می بایست به طور مداوم وضعیت درخواست خود را در کارتابل شخصی سامانه اداره ثبت اختراع پیگیری نموده تا از زمان تحویل مدارک خود مطلع گردد. عدم ارسال مدارک مربوطه در مهلت مشخص شده سبب می شود که درخواست ثبت اختراع فرد، توسط کارشناس رد شود.

همچنین مطابق ماده 18 قانون ثبت اختراع، هر ذی نفع می تواند ابطال گواهینامه اختراع را از دادگاه درخواست نماید. درصورتی که ذی نفع ثابت کند یکی از شرایط مندرج در مواد قانون ثبت اختراع رعایت نشده یا این که فرد، مالک اختراع، مخترع یا قائم مقام قانونی او نیست، حکم ابطال گواهینامه اختراع توسط دادگاه صادر می شود.

هزینه ثبت اختراع

در قسمت های پیشین مقاله، توضیحات جامع و کاملی در خصوص ثبت اختراع و ایده های خلاقانه ارائه گردید و توضیح داده شد که سامانه، شرایط و مراحل ثبت آن، به چه صورت می باشد. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به توضیح هزینه ثبت اختراع بپردازیم. جدول مبالغ ثبت اختراع در اداره مالکیت معنوی به شرح زیر می باشد:

عنوان فرآیند ثبتی	میزان هزینه دریافتی از اشخاص حقیقی به ازای هر طبقه (ریال)
ثبت اظهارنامه و جستجو	500/000
بررسی ماهوی	3/000/000
صدور گواهینامه (حق الثبت)	1/000/000
تمدید سالانه	1/000/000
انتقال و ثبت مجوز بهره برداری	500/000
بررسی اعتراض	1/500/000
پاسخ استعلام، تغییرات، رفع نقص و سایر خدمات ثبتی	500/000

 

توجه به این نکته ضروری است که هزینه فرآیندهای ثبت اشخاص حقوقی پنج برابر هزینه اشخاص حقیقی است. هم چنین، مبالغ مذکور در این جدول هر سه سال یک بار به تناسب نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی با پیشنهاد مرجع ثبت و تصویب رئیس قوه قضائیه با تغییراتی مواجه می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط و مراحل ثبت اختراع​​ در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط و مراحل ثبت اختراع​ پاسخ دهند.