ماده 272 قانون مالیات های مستقیم

ماده 272 قانون مالیات های مستقیم

ماده ۲۷۲ قانون مالیات های مستقیم مشخص می کند که برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی، بر اساس حجم و نوع فعالیت خود، موظف اند صورت های مالی حسابرسی شده را همراه با اظهارنامه مالیاتی به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. به منظور آشنایی متقاضیان، در قسمت زیر، متن اصلاحیه ماده 272 قانون مالیات های مستقیم آمده است:

سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است تا پایان دی ماه هر سال نسبت به اعلام آن گروه یا گروه هایی از اشخاص حقیقی و حقوقی که علاوه بر شرکت های موضوع بندهای (الف) و (د) ماده واحده «قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران ذی صلاح به عنوان حسابدار رسمی» مصوب سال ۱۳۷۲ بر اساس نوع و یا حجم فعالیت آن ها ملزم به ارائه صورت های مالی حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران همراه با اظهارنامه مالیاتی و یا حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از مهلت انقضای ارائه اظهارنامه می باشند را از طریق مقتضی (درج در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار و یا سامانه الکترونیکی مربوط) به اطلاع این گروه از اشخاص برساند. علاوه بر آن سازمان یاد شده می تواند اشخاص حقیقی و حقوقی معینی را به صورت موردی مشمول حکم این ماده نماید، که در این صورت موضوع شمول اشخاص یاد شده باید با ابلاغ کتبی تا پایان دی ماه هر سال به آگاهی آن ها برسد. اشخاص حقیقی و حقوقی مزبور که سال مالی آن ها بعد از اعلام سازمان یادشده آغاز می شود، مشمول حکم این ماده خواهند بود. در صورت ارائه نکردن گزارش حسابرسی مالی موضوع این ماده در مهلت مقرر، علاوه بر تعلق جریمه معادل بیست درصد (۲۰٪) مالیات متعلق، درآمد مشمول مالیات آن ها طبق مقررات این قانون از طریق رسیدگی تعیین خواهد شد.

تبصره ۱– صورت های مالی حسابرسی شده به شرح این ماده و مطالب مذکور در گزارش های حسابرسی و بازرسی قانونی مربوط که در چهارچوب مقررات این قانون تنظیم شده باشد، می تواند برای تشخیص درآمد مشمول مالیات اشخاص یاد شده توسط ادارات مالیاتی مورد استفاده و استناد قرار گیرد.

تبصره ۲– سازمان امور مالیاتی کشور می تواند حسابرسی صورت های مالی و یا تنظیم گزارش مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی را به سازمان حسابرسی یا مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران واگذار کند، در این صورت، پرداخت حق الزحمه حسابرسی مالیاتی طبق مقررات مربوط، بر عهده سازمان امور مالیاتی کشور است.

طبق تبصره های این ماده، گزارش های حسابرسی مالی تنظیم شده مطابق مقررات می توانند توسط ادارات مالیاتی به عنوان مبنای تشخیص درآمد مشمول مالیات مورد استفاده قرار گیرند. همچنین سازمان امور مالیاتی این اختیار را دارد که حسابرسی صورت های مالی یا تهیه گزارش های مالیاتی برخی مودیان را به سازمان حسابرسی یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران واگذار کند که در این حالت هزینه حسابرسی طبق مقررات بر عهده سازمان امور مالیاتی خواهد بود. 

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

مشمولین حسابرسی طبق ماده ۲۷۲ قانون مالیات های مستقیم

ماده ۲۷۲ قانون مالیات های مستقیم، چارچوبی روشن برای تعیین مشمولین حسابرسی طبق ماده 272 قانون مالیات های مستقیم ارائه صورت های مالی حسابرسی شده ایجاد کرده است. طبق این ماده، اشخاص حقیقی و حقوقی علاوه بر شرکت های مشخص شده در بندهای (الف) و (د) ماده واحده قانون حسابداران رسمی، بر اساس نوع و حجم فعالیت خود ملزم به ارائه صورت های مالی حسابرسی شده همراه با اظهارنامه مالیاتی هستند. بندهای الف و ب ماده مذکور، شامل شرکت های زیر می باشند:

شرکت های پذیرفته شده یا متقاضی پذیرش در بورس اوراق بهادار.

حسابرسی و بازرسی قانونی سایر شرکت های سهامی.

علاوه بر مشمولان گروهی، سازمان امور مالیاتی می تواند مودیان مشخص را به صورت موردی تحت شمول ماده ۲۷۲ قرار دهد. در این حالت، موضوع شمول باید به صورت ابلاغ کتبی تا پایان دی ماه به اطلاع آن ها برسد. حتی اشخاصی که سال مالی آن ها بعد از اعلام سازمان آغاز می شود نیز مشمول این ماده خواهند بود. این دسته بندی ها باعث می شود هیچ مودی مشمول از ارائه گزارش حسابرسی معاف نشود و شفافیت مالی در سطح وسیع تری حفظ شود.

عدم ارائه صورت های مالی حسابرسی شده در مهلت مقرر، علاوه بر تعلق جریمه معادل ۲۰ درصد مالیات متعلق، باعث می شود درآمد مشمول مالیات آن ها از طریق رسیدگی مستقیم توسط اداره مالیاتی تعیین شود. تبصره های ماده نیز این الزام را تقویت می کنند؛ صورت های مالی حسابرسی شده می توانند مبنای تشخیص درآمد مشمول مالیات باشند و سازمان امور مالیاتی اختیار دارد که حسابرسی یا تنظیم گزارش مالیاتی برخی مودیان را به موسسات حسابرسی واگذار کند، که هزینه آن طبق مقررات بر عهده سازمان است. 

اصلاحیه ماده 272 قانون مالياتهای مستقيم

اصلاحیه ماده 272 قانون مالیاتهای مستقیم​، با هدف افزایش شفافیت مالی و تسهیل فرآیند حسابرسی مودیان، در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۹۴ به تصویب رسید. بر اساس این اصلاحیه، سازمان امور مالیاتی کشور موظف است هر سال تا پایان دی ماه گروه هایی از اشخاص حقیقی و حقوقی را که بر اساس نوع یا حجم فعالیت خود، علاوه بر شرکت های مشخص شده در بندهای (الف) و (د) ماده واحده قانون حسابداران رسمی، ملزم به ارائه صورت های مالی حسابرسی شده هستند، اعلام کند. این اعلام می تواند از طریق روزنامه رسمی، روزنامه های کثیرالانتشار یا سامانه های الکترونیکی صورت گیرد تا مودیان از الزامات قانونی مطلع شوند.

علاوه بر مشمولان گروهی، اصلاحیه امکان تعیین مودیان مشخص به صورت موردی را نیز فراهم کرده است. در این حالت، ابلاغ کتبی تا پایان دی ماه سال جاری به مودیان لازم است و حتی اشخاصی که سال مالی آنها بعد از اعلام سازمان آغاز می شود، مشمول ماده خواهند بود. هدف از این اصلاح، تضمین شفافیت و انضباط مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی است، چرا که ارائه نکردن صورت های مالی حسابرسی شده منجر به جریمه ۲۰ درصدی و تعیین درآمد مشمول مالیات از طریق رسیدگی خواهد شد.

متن ماده ۲۷۲ قانون مالیات مستقیم در واقع همان بند ۵۹ ماده واحده قانون اصلاح قانون مالیات های مستقیم مصوب 1394/04/31، بوده که به قانون مالیات مستقیم اضافه گردیدند. تبصره ها به سازمان امور مالیاتی اختیار می دهند که حسابرسی یا تنظیم گزارش مالیاتی برخی مودیان را به سازمان حسابرسی یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران واگذار کند و هزینه آن بر عهده سازمان باشد. 

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

حد نصاب ماده ۲۷۲ قانون مالياتهای مستقيم در سال 1404

حد نصاب ماده ۲۷۲ قانون مالیاتهای مستقیم در سال​ ۱۴۰۴، همانند سال های گذشته، توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می شود. این حد نصاب ها بر اساس معیارهای درآمد و دارایی اشخاص حقیقی و حقوقی مشخص می گردد. برای سال 1404، اشخاصی که در آخرین اظهارنامه مالیاتی خود، حداقل یکی از شرایط زیر را داشته باشند، مشمول ارائه صورت های مالی حسابرسی شده خواهند بود:

حد نصاب فروش بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال.

حد نصاب دارایی بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال.

عدم ارائه صورت های مالی حسابرسی شده در مهلت مقرر، علاوه بر تعلق جریمه معادل ۲۰ درصد مالیات متعلق، منجر به تعیین درآمد مشمول مالیات از طریق رسیدگی خواهد شد. سازمان امور مالیاتی کشور موظف است تا پایان دی ماه هر سال، گروه هایی از اشخاص حقیقی و حقوقی که مشمول این ماده می شوند را اعلام کند.

در صورت عدم ارائه گزارش حسابرسی مالی در مهلت مقرر، علاوه بر جریمه ۲۰ درصدی، درآمد مشمول مالیات آن ها طبق مقررات این قانون از طریق رسیدگی تعیین خواهد شد. این ماده با هدف افزایش شفافیت مالی و کاهش فرار مالیاتی تدوین شده است.

جریمه ماده 272 قانون مالیات های مستقیم

در توضیح جریمه ماده 272 قانون مالیات های مستقیم می بایست بیان نمود که ماده ۲۷۲ قانون مالیات های مستقیم، برای اطمینان از ارائه به موقع صورت های مالی حسابرسی شده توسط مودیان، جریمه ای معادل ۲۰ درصد مالیات متعلق در نظر گرفته است. به این معنا که در صورتی که اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول این ماده، صورت های مالی حسابرسی شده خود را در مهلت مقرر ارائه ندهند، علاوه بر مالیات اصلی، این جریمه نیز بر مالیات آن ها اضافه می شود. این اقدام با هدف ایجاد انگیزه برای رعایت تکالیف قانونی و جلوگیری از فرار مالیاتی اعمال می شود.

علاوه بر جریمه نقدی، درآمد مشمول مالیات مودیان که گزارش حسابرسی خود را ارائه نکرده اند، از طریق رسیدگی مستقیم اداره مالیاتی تعیین می شود. این امر معمولامنجر به افزایش مبلغ مالیات نهایی خواهد شد، زیرا اداره مالیاتی می تواند درآمد مشمول مالیات را بر اساس روش های تخمینی و سایر اطلاعات موجود تشخیص دهد.

بخشودگی جرایم ماده ۲۷۲ قانون مالیات های مستقیم

بخشودگی جرایم ماده 272 قانون مالیات های مستقیم، به مودیانی اختصاص دارد که به دلایلی موجه نتوانسته اند صورت های مالی حسابرسی شده خود را در مهلت مقرر ارائه دهند. در این موارد، سازمان امور مالیاتی می تواند با بررسی شرایط، تمام یا بخشی از جریمه ۲۰ درصدی مالیات متعلق را مشمول بخشودگی کند. هدف از این بخشودگی، تشویق مودیان به همکاری و ارائه اطلاعات مالی با رعایت انصاف و توجه به مشکلات واقعی است.

یکی از نکات مهم در اعمال بخشودگی، تشخیص سازمان امور مالیاتی از موجه بودن علت تاخیر یا قصور مودی است. دلایلی مانند بیماری، حادثه غیرقابل پیش بینی، یا مشکلات قانونی و فنی که مانع ارائه به موقع صورت های مالی شده باشد، می توانند زمینه بهره مندی از بخشودگی را فراهم کنند. این بخشودگی معمولا نیازمند ارائه مدارک مستند و درخواست رسمی مودی است تا اداره مالیاتی بتواند شرایط را بررسی و تصمیم گیری کند.

همچنین بخشودگی جرایم ماده ۲۷۲، نمی تواند جایگزین ارائه صورت های مالی یا اظهارنامه مالیاتی شود و مودیان موظف اند همچنان گزارش های حسابرسی شده خود را ارائه کنند. این سازوکار بیشتر جنبه تشویقی و اصلاحی دارد و از طریق آن، مودیان به رعایت الزامات قانونی ترغیب می شوند. در عمل، بخشودگی می تواند باعث کاهش بار مالیاتی ناشی از جریمه ها و تسهیل همکاری بین مودیان و سازمان امور مالیاتی شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اطلاع از جزئیات ماده 272 قانون مالیات های مستقیم در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از جزئیات ماده 272 قانون مالیات های مستقیم​ پاسخ دهند.