برای مشاوره نحوه محاسبه جمعه کاری در قانون کار
برای مشاوره نحوه محاسبه جمعه کاری در قانون کار


جمعه کاری یکی از مفاهیم مهم در روابط کارگری و کارفرمایی محسوب می شود که در قوانین مربوط به ساعات کاری و حقوق کارگران مورد توجه ویژه قرار گرفته است. بر اساس قانون کار، روز جمعه به عنوان روز تعطیل هفتگی کارگران شناخته می شود و هرگونه فعالیت کاری در این روز، مستلزم رعایت ضوابط خاص و پرداخت اضافه کار خواهد بود.
افراد و متقاضیان بسیاری با این سوال مواجه هستند که جمعه کاری در قانون کار چگونه تعریف شده و نحوه محاسبه و فرمول پرداخت آن به چه صورت است. از این رو، بررسی جزئیات قانونی جمعه کاری، به تشریح فرمول های محاسبه مزد در روز تعطیل، الزامات کارفرما و حقوق قانونی کارگران امری مهم تلقی می گردد.
به همین دلیل، برای آشنایی بیشتر مخاطبان، در ادامه مقاله، به بررسی جمعه کاری چیست، پرداخته شده و جمعه کاری در قانون کار و فرمول و نحوه محاسبه جمعه کاری ارائه شده است. همچنین، در خصوص مبلغ هر ساعت جمعه کاری ۱۴۰۴، تفاوت جمعه کاری با اضافه کاری و تعطیل کاری اطلاعاتی توضیح داده شده است.
جمعه کاری چیست
در توضیح این که جمعه کاری چیست، می بایست بیان نمود که جمعه کاری به معنای فعالیت شغلی در روز جمعه، یعنی روز تعطیل رسمی هفته در ایران، است. در قانون کار، جمعه به عنوان روز استراحت هفتگی تعریف شده و اشتغال در این روز نیازمند رعایت مقررات خاصی می باشد. افرادی که در این روز مشغول به کار می گردند، مشمول دریافت حق الزحمه ای اضافی طبق ضوابط قانونی خواهند بود.
مطابق قانون کار، کارگران به ازای اشتغال در روز جمعه، علاوه بر مزد روزانه، از ۴۰ درصد فوق العاده جمعه کاری بهره مند می شوند. همچنین در صورت انجام کار مستمر در این روز، کارفرما موظف به اعطای یک روز تعطیل جایگزین در طول هفته خواهد بود. رعایت این موارد در قراردادهای کار الزامی است.
افراد و متقاضیان باید توجه داشته باشند که جمعه کاری باید با رضایت کارگر و در چارچوب قوانین تعیین شود. در صورتی که کارفرما بدون توافق یا بدون رعایت مزایا، از کارگر در روز جمعه استفاده نماید، تخلف محسوب شده و قابل پیگیری از طریق مراجع قانونی می باشد.
جمعه کاری در قانون کار
در قانون کار ایران، روز جمعه به عنوان روز تعطیل هفتگی برای کارگران شناخته شده است و اشتغال در این روز اصولا ممنوع بوده، مگر در موارد خاصی که کارگاه به طور مداوم فعالیت داشته باشد. مطابق ماده ۶۲ قانون کار، چنانچه کارگری در روز جمعه نیز مشغول به کار شود، باید یک روز دیگر در هفته به عنوان تعطیل برای او در نظر گرفته شود.
جمعه کاری در قانون کار، از نظر حقوقی به عنوان کار فوق العاده محسوب شده و مستلزم پرداخت اضافه کاری جداگانه می باشد. بنابراین، افرادی که در روز جمعه اشتغال دارند، علاوه بر دریافت مزد روز جمعه، مستحق دریافت ۴۰ درصد اضافه بر مزد عادی آن روز نیز هستند. این موضوع برای حفظ حقوق نیروی کار در مشاغل مستمر و شیفتی بسیار مهم تلقی می شود. تبصره 1 ماده 62 قانون کار، در این خصوص مقرر می دارد:
"در امور مربوط به خدمات عمومی نظیر آب، برق، اتوبوسرانی و یا در کارگاه هایی که حسب نوع یا ضرورت کار و یا توافق طرفین، به طور مستمر روز دیگری برای تعطیل تعیین شود همان روز در حکم روز تعطیل هفتگی خواهد بود و به هرحال تعطیل یک روز معین در هفته اجباری است. کارگرانی که به هر عنوان به این ترتیب روزهای جمعه کار می کنند، در مقابل عدم استفاده از تعطیل روز جمعه 0/04 اضافه بر مزد دریافت خواهند کرد.
بسیاری از کارگاه ها و مراکز خدماتی مانند حمل ونقل، درمانی یا تولیدی، امکان تعطیلی در روز جمعه وجود ندارد و جمعه کاری یک الزام حرفه ای به شمار می رود. با این حال، پرداخت حقوق و تعطیلی جایگزین، از حقوق مسلم افراد شاغل در این شرایط محسوب می شود و کارفرمایان موظف به رعایت آن هستند.
فرمول و نحوه محاسبه جمعه کاری
فرمول و نحوه محاسبه جمعه کاری برای بسیاری از متقاضیان و افراد شاغل اهمیت زیادی دارد، زیرا کار در روز تعطیل رسمی مشمول اضافه کاری و حقوق مضاعف می شود. بر اساس ماده ۶۲ قانون کار، روز جمعه، روز تعطیل هفتگی با حق حقوق است و کار در این روز تنها با توافق کارگر و کارفرما مجاز می باشد. در صورتی که افراد در این روز به کار گمارده شوند، باید مزایای اضافه کاری دریافت کنند.
برای محاسبه دقیق دستمزد جمعه کاری، ابتدا باید مزد ساعتی عادی افراد محاسبه شود. سپس با توجه به الزام پرداخت ۴۰ درصد فوق العاده، مزد ساعتی در عدد ۱.۴ ضرب می شود. این رقم برای هر ساعت کار در روز جمعه پرداخت می گردد و اگر بیش از ساعات موظف باشد، مشمول اضافه کاری نیز خواهد شد.
همچنین اگر جمعه کاری به صورت منظم انجام شود، لازم است که یک روز کامل دیگر به عنوان تعطیلی جایگزین در نظر گرفته شود. در غیر این صورت، کارفرما موظف به پرداخت یک ونیم برابر دستمزد روزانه بابت عدم تخصیص روز تعطیل جایگزین خواهد بود.
مبلغ هر ساعت جمعه کاری ۱۴۰۴
مخاطبان و متقاضیان باید توجه نمایند که طبق ماده ۶۲ قانون کار، روز جمعه روز رسمی تعطیل هفتگی کارگران محسوب می شود و انجام کار در این روز به عنوان جمعه کاری، اضافه کار تلقی می گردد. به همین دلیل، مبلغ هر ساعت جمعه کاری مشمول محاسبه اضافه کار با ضریب مشخص خواهد شد. مبلغ هر ساعت جمعه کاری ۱۴۰۴ با توجه به حقوق پایه، مدت زمان کار و نرخ اضافه کاری تعیین می شود.
در سال ۱۴۰۴، با توجه به افزایش حداقل دستمزد، مبلغ پایه حقوق ساعتی افزایش یافته و به دنبال آن، نرخ هر ساعت جمعه کاری نیز افزایش داشته است. برای محاسبه این مبلغ، ابتدا باید مزد ساعتی بر اساس حداقل حقوق ماهانه محاسبه و سپس با ضریب ۴۰ درصد به عنوان فوق العاده اضافه کار در روز تعطیل، جمع زده شود. این نرخ برای همه مشمولین قانون کار قابل اعمال است مگر قرارداد خاصی میان کارگر و کارفرما تعیین شده باشد.
به طور تقریبی و با در نظر گرفتن حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار در سال ۱۴۰۴، مبلغ پایه هر ساعت کار عادی حدود 47 هزار تومان است و در نتیجه، مبلغ هر ساعت جمعه کاری به حدود 65 هزار تومان می رسد. البته این نرخ می تواند برای افراد دارای مزایا و پایه حقوق بالاتر، بیشتر نیز باشد. افراد و علاقه مندان باید برای محاسبه دقیق، فیش حقوقی و آیتم های مزدی خود را ملاک قرار دهند.
تفاوت جمعه کاری با اضافه کاری و تعطیل کاری
تفاوت میان «جمعه کاری»، «اضافه کاری» و «تعطیل کاری» از نظر قانونی و حقوقی اهمیت زیادی دارد و یکی از اشتباهات رایج این است که فوق العاده جمعه کاری را با تعطیل کاری اشتباه می گیرند، در حالی که این دو مورد از لحاظ قانونی متفاوت هستند. هر کدام از این مفاهیم شرایط خاص خود را دارند.
جمعه کاری به مواردی اطلاق می شود که کارگر در روز جمعه، یعنی تعطیل رسمی هفتگی، به کار مشغول شود. بر اساس ماده ۶۲ قانون کار، در این حالت کارگر علاوه بر مزد روزانه خود، فوق العاده ای معادل ۴۰ درصد مزد روزانه به عنوان جمعه کاری دریافت می کند. اگر برای کارگر در طول هفته روز دیگری به عنوان تعطیلی جایگزین در نظر گرفته نشود، ۴۰ درصد دیگر نیز به عنوان فوق العاده اضافه کاری پرداخت می شود. این نوع پرداخت، هم به خاطر انجام کار در روز تعطیل هفتگی و هم بابت اضافه کاری صورت می گیرد.
در مقابل، تعطیل کاری به کار در سایر تعطیلات رسمی (غیر از جمعه) اطلاق می شود. طبق ماده ۶۳ قانون کار، این روزها برای کارگران تعطیل با مزد محسوب می شوند، یعنی حتی اگر کار نکنند، مزد آن روز را دریافت می کنند؛ اما در صورتی که کارگر در این روزها نیز مشغول به کار شود، فقط مشمول اضافه کاری با نرخ ۴۰ درصد خواهد شد. برخلاف جمعه کاری، برای تعطیل کاری فوق العاده ای مجزا تعریف نشده است و آنچه پرداخت می شود، همان اضافه کاری معمول است. بنابراین تعطیل کاری و جمعه کاری از لحاظ حقوقی مفاهیم جداگانه ای هستند که نباید با یکدیگر اشتباه گرفته شوند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه محاسبه جمعه کاری در قانون کار در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از نحوه محاسبه جمعه کاری در قانون کار پاسخ دهند.